On the Unhappiness of Being Greek / Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας

Ο ορθολογισμός δεν είναι ιδεολογία, ούτε δόγμα. Είναι μία μέθοδος. Το άλλο του όνομα είναι κριτική σκέψη. Είναι η αντιμετώπιση και ανάλυση κάθε προβλήματος με λογικό και ψύχραιμο τρόπο. Είναι η μέθοδος της επιστήμης που ελέγχει αυστηρά κάθε θεωρία. Ο ορθολογισμός είναι αυτό που ΔΕΝ διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία. Εκεί η μάθηση είναι στείρα απομνημόνευση. Ο ορθολογισμός είναι αυτό που απουσιάζει από την ελληνική κοινωνία. Που άγεται και φέρεται από λαϊκιστές πολιτικούς, οι οποίοι απευθύνονται στο συναίσθημα και όχι στον λόγο. Αν οι Έλληνες είχαν κριτική σκέψη, θα είχαν καταφέρει να οργανώσουν ορθολογικά την κοινωνία και την οικονομία τους, θα είχαν εκσυγχρονίσει τους θεσμούς τους και σωστά επιλέξει τους πολιτικούς τους. Οπότε θα είχαν αποφύγει την Κρίση που τους ταλαιπωρεί τόσα χρόνια. Η κριτική μέθοδος θα έπρεπε να είναι το πρώτο μάθημα στα σχολεία μας. Ο ορθολογισμός δεν είναι ταλέντο ή δώρο των θεών. Διδάσκεται και ασκείται!
«… Μία προσωπικότητα που έχει διακριθεί σε όλα τα είδη του γραπτού λόγου (δοκίμιο, πεζογραφία, ποίηση, σάτιρα, κριτική, αφορισμοί, επιφυλλιδογραφία) αλλά επίσης στη φωτογραφία και τη διαφήμιση. Ο Ν. Δ. είναι ένας πνευματικός δεκαθλητής, από τους ελάχιστους σήμερα, όχι μόνο στον τόπο μας, αλλά και παγκοσμίως. Όπως οι δεκαθλητές του στίβου δεν έχει την κορυφαία επίδοση σε κάθε αγώνισμα (αν και σε μερικά την έχει), είναι όμως ο πιο ολοκληρωμένος τύπος πνευματικού αθλητή. Πολύ λίγοι μπορούν να τον συναγωνιστούν στη διαύγεια και την κομψότητα του ύφους ή στην επιγραμματική μεστότητα των διατυπώσεών του. Σχεδόν αναπόφευκτα άργησε να αναγνωριστεί στον πνευματικό χώρο και ως ένα βαθμό παραμένει αμφιλεγόμενος. Μία αιτία είναι η ειρωνική αλλά σφοδρή κριτική του σε γνωρίσματα του νεοελληνικού χαρακτήρα που οι περισσότεροι εξιδανικεύουν (του δόθηκε γι’ αυτό ο τίτλος του ανθέλληνα τον οποίο αναδέχτηκε πρόθυμα για να τον γελοιοποιήσει). Μια άλλη αιτία είναι η κολοσσιαία μόρφωσή του, τα πολλά ταλέντα του και η επιτυχία του όπου τα εφάρμοσε: στην Ελλάδα, όπως έχουν πιστοποιήσει υπεύθυνα υπουργικά χείλη, η αριστεία γεννάει φθόνο. Μια τρίτη αιτία είναι η δυσανεξία ειδικά των ελληνικών λογοτεχνικών κύκλων απέναντι σε εισπηδήσεις από άλλους χώρους, προπαντός όταν αυτοί φέρουν τόσο αντιπαθητικά ονόματα όπως “διαφήμιση”. Αλλά η αντίσταση της κατεστημένης διανόησης σε διάνοιες όπως ο Ν. Δ. μάλλον επιβεβαιώνει την αξία τους παρά την κάνει αμφίβολη.
Τη φήμη του την οφείλει κυρίως στο πασίγνωστο Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας, που όταν πρωτοκυκλοφόρησε, πριν από σαράντα χρόνια, διασκέδασε ή εξόργισε πολλούς ως ασεβής σάτιρα, αλλά η βαθύτερη αλήθεια των παρατηρήσεών του μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να πλανάται ως υποψία στην κοινή συνείδηση. Ο Ν. Δ. έχει δημοσιεύσει όμως σημαντικότερα βιβλία όπως τα λαμπρά φιλοσοφικά δοκίμια Ο Έλληνας Βούδδας και Το απόλυτο και το τάβλι ή το μοναδικό Το φως των Ελλήνων, που παντρεύει φιλοσοφία, ποίηση, αφορισμό και φωτογραφία σε μία εκπληκτική σύνθεση». Δημοσθένης Κούρτοβικ